Waar ik naartoe wilde was - ik kan mij nog herinneren, maar dat was voor jouw tijd, om het zo te zeggen - dat de verschillende krijgsmachtdelen, laten we zeggen: variabele, politiek-bestuurlijke kwaliteiten en ook lobbykanalen hadden. De luchtmacht had altijd wel mensen in de Kamer zitten. En die gingen dan, als er op gedrukt werd op de begroting, dan werd er een lijntje, et cetera. Dus vandaar die kikkermetafoor, want sommige kikkers sprongen wel eens uit de vijver van de CdS. Heb jij zoiets bij de hand gehad, en hoe deal je daar dan mee?
Want jouw poging was van: ja, dat gaan we dus niet doen. Nou, ik denk dat we ook niet te star moeten zijn in die informatie naar de Kamer toe. Kijk, alle mensen in de organisatie hebben hun netwerk, zitten op social media hebben kennissen die in de politiek zitten, dus daar kan je niet een slot op zetten. Dat gaat gewoon niet. Nee, maar je kan wel zeggen: hier ligt een grens.
Ja. Nou, ik kan wel zeggen van: jongens, je snijdt jezelf in de vingers als je dat doet. Als jij voor je eigen parochie gaat preken, en dat komt dadelijk via een ander lijntje weer bij mij terug, dan weet ik jou wel te vinden. Dus dan word je daar op afgerekend, en dan kan het wel eens averechts gaan werken. Dus je helpt jezelf daar niet mee. Maar ik heb er wel belang bij dat wij naar buiten toe een beeld uitdragen over Defensie, en laat dat vooral een gezamenlijk beeld zijn. Vooral een beeld zijn van hoe slecht Defensie er voor staat.
Dat we door het ijs aan het zakken zijn. Wat onze beperkingen zijn. En laten we met z'n allen dat beeld ook helpen uitdragen, zodat men dat voor ogen heeft als er over de volgende bezuinigingen wordt nagedacht. Dus je hebt het wel nodig, je hebt die kanalen ook nodig. Je kan er ook niet omheen. Je kan het ook niet allemaal controleren. Dat moet je ook niet willen controleren, want dan, wat voor een staat krijg je dan?
Dus het is een fact of life, maar je kan mensen er wel in opvoeden.