We hebben toen een periode gehad bij de Rekenkamer dat het ook heel erg over de missie van de Rekenkamer gehad. En daar kwam toen heel erg dat leren in voor. En ik weet nog, toen kende ik de tekst echt uit mijn hoofd, want ik geloofde daar gewoon enorm in, dat dat niet dat afstraffende, want dat heeft niet zoveel zin. Maar als je de goede voorbeelden kunt laten zien, of als je kunt laten zien waar er echt iets te leren valt, dan zijn mensen daar veel ontvankelijker voor dan voor dat vingertje of voor al die negatieve dingen. Dat helpt niet. En het was toch ook een beetje hoe we het onderzoek deden. We gingen heel erg de praktijk in. We lazen wel al die stukken.
Want dat is ook wel wat je leert. Je moet echt wel de feiten kennen, de feiten op orde. Maar het zijn niet alleen feiten. Je moet ook het verhaal - tegenwoordig zeg je dan narratief - maar ook het verhaal eromheen moet je kennen. En je moet weten, als het over mestquota gaat, hoe boeren dat ervaren. Je moet weten hoe de veevoederbedrijven dat ervaren. Je moet, als het gaat over Fokker... Ik kan me nog herinneren dat ik toen met een...
Want al die Fokker materialen lagen bij een magazijn, en we gingen het dan over de mogelijke doorstart of niet doorstart van Fokker hebben. En toen gingen we daar naar dat magazijn waar al die Fokker-onderdelen lagen. En die magazijnman die nam ons daar, die stond gewoon te huilen bij die stellingen. Hoe erg hij het vond dat er geen Fokker meer was, en hoe mooi het zou zijn als er weer een Fokker zou komen. Ik denk dat je én de feiten, maar ook het echt op zoek gaan: wat betekenen die feiten voor mensen die erin werken of die ermee moeten leven?
Dat geeft veel meer een leerervaring dan alleen maar droge tekst of alleen maar procesinfo, of alleen maar in de Haagse stolp blijven. Het er echt op uitgaan, dat heb ik daar wel geleerd. En ook geprobeerd dat dan weer terug te geven.