Op 6 november 2025 vond het online webinar Innovatie Barometer Overheid 2025 ‘Samen investeren in de innovatiekracht van de overheid van morgen!’ plaats waarin de nieuwste inzichten over innovatie binnen de Nederlandse overheid centraal stonden. De Innovatie Barometer Overheid geeft een beeld van hoe verschillende overheidslagen – gemeenten, provincies en het Rijk – zich ontwikkelen op het gebied van vernieuwing. Het webinar bood een overzicht van trends, uitdagingen en succesfactoren, maar vooral ook een blik op wat nodig is om innovatie duurzaam te verankeren in de publieke sector.
De staat van innovatie binnen de overheid
Het webinar – gemodereerd door Menno Spaan (Haagse Beek) - traptte af met de onderzoeksresultaten van de Innovatie Barometer Overheid. Onderzoek Sil Vrielink gaf inzicht in de staat van innovatie binnen de overheid. Het onderzoeksrapport toont aan dat hoewel innovatie binnen overheidsorganisaties nog steeds plaatsvindt, de deelname is gedaald: van 86% in 2021 naar 76% in 2025. Dit roept de vraag op waarom innovatie soms stokt en wat nodig is om het weer op gang te brengen. Het webinar onderstreepte dat innovatie niet enkel draait om technologie, maar evenzeer om organisatiecultuur, menselijke vaardigheden, samenwerking en structuur.
Er werden duidelijke trends gesignaleerd: data-gedreven werken, digitale dienstverlening en het benutten van technologische mogelijkheden zijn in opkomst. Tegelijkertijd belemmert vaak de organisatie- en cultuurkant het momentum: beperkte middelen, lacunes in vaardigheden en onvoldoende ruimte voor experimenteren kwamen naar voren als belangrijke obstakels. Tijdens het webinar werd benadrukt dat het vaak niet de technologie is die faalt, maar de manier waarop organisaties omgaan met verandering en falen.
Succesfactoren en de rol van de Gemeente Rotterdam
Wat is er nodig om een innovatie wel te laten slagen? Die vraagt werd gesteld aan Evelien Klomps, procesmanager Klantsignalen bij de gemeente. Zij liet zien hoe de gemeente met het ‘klantsignaalmodel’ betekenisvolle innovaties ontwikkelt en implementeert. Dit voorbeeld diende als concreet bewijs dat succesvol innoveren mogelijk is wanneer:
- er een duidelijke visie is en ondersteuning vanuit de top;
- samenwerking tussen verschillende afdelingen (en extern) goed wordt ingericht;
- geëxperimenteerd kan worden binnen een beschermde omgeving;
- resultaten worden gemeten, gedeeld en opgeschaald.
Al eerder verscheen een interview met Evelien Klomps en haar collega Angelique Migliardi. Lees het artikel ‘Van onderbuik naar onderbouwd’.
Handvatten en aanbevelingen
Ook aanwezig was Dirk-Jan de Bruijn, voorzitter van de Rijks Innovatie Community (RIC). Hij benadrukt het belang van goede sturing. Dirk-Jan de Bruijn, voorzitter van de Rijks Innovatie Community, benadrukt het belang van sturing. "Een goed innovatieklimaat betekent meer dan een visie op papier. Het vraagt dat de top tijd en budget vrijmaakt, professionals de ruimte geeft om te experimenteren, dat er wordt gestuurd op innovatieportfolio's gericht op opschalen en dat resultaten - ook mislukkingen - gedeeld worden. Alleen zo groeit vernieuwing echt in de praktijk."
De roden draden
Het webinar maakte duidelijk dat de Nederlandse overheid op vele fronten al innovatief bezig is, maar dat er nog werk aan de winkel is om innovatie structureel en duurzaam te verankeren. De bijdrage van de Gemeente Rotterdam liet zien hoe dit er in de praktijk uit kan zien: met een heldere visie, interdisciplinaire samenwerking en methodisch werken aan innovatie.
De rode draden waren verder:
- Investeer continu in innovatiecapaciteit – dus niet enkel in pilots, maar in mensen, methodes en infrastructuur.
- Meet en monitor innovatieprestaties: duidelijke indicatoren maken voortgang zichtbaar en bespreekbaar.
- Creëer ruimte voor experimenten met flexibele budgetten en duidelijke leerdoelen.
- Stimuleer een lerende organisatiecultuur: uit pilots leerervaringen halen, kennis delen, slagen opschalen.
- Verbind verschillende organisaties, overheidslagen en private partners tot een innovatie-ecosysteem.
Over de Innovatie Barometer Overheid
De Innovatie Barometer Overheid is gepubliceerd op onze website. De barometer is een initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kader van het programma Kennis van de Overheid en kwam tot stand in samenwerking met Stichting ICTU.