De nieuwste Innovatie Barometer Overheid laat zien dat het aantal innovaties binnen de overheid stagneert. De groei van de afgelopen jaren lijkt te zijn gestopt. Toch zijn er genoeg voorbeelden die laten zien dat het kán, ziet ook Mark Huijben, lid van de voorselectiecommissie van de Verkiezing Beste Overheidsinnovatie 2025. “Juist van deze succesvolle voorbeelden kunnen we leren wat vernieuwing binnen de overheid nodig heeft.”
Wat werkt: drie succesfactoren
In het artikel “Drie succesfactoren voor overheidsinnovaties, gepubliceerd bij Platform Overheid, beschrijft Mark Huijben wat die initiatieven van de finalisten van dit jaar kenmerkt. Zijn analyse komt neer op drie succesfactoren:
- De eerste is maatschappelijke urgentie. Innovaties die slagen, starten bij een concreet vraagstuk uit de samenleving. Ze lossen echte problemen op en krijgen daardoor vanzelf draagvlak en energie.
- De tweede is samenwerking over grenzen heen. Vernieuwing ontstaat niet binnen één organisatie, maar in netwerken van overheden, kennisinstellingen, bedrijven en burgers. Daar waar kennis gedeeld en gezamenlijk geleerd wordt, komt innovatie echt tot bloei.
- De derde is het verantwoord gebruik van technologie en data. Succesvolle innovaties combineren vernieuwing met juridische en ethische zorgvuldigheid. Technologie wordt niet klakkeloos ingezet, maar bewust verbonden aan publieke waarden. Daarbij spelen juristen een sleutelrol: zij zorgen ervoor dat wet- en regelgeving niet als rem werkt, maar juist als kader waarbinnen veilig en verantwoord geëxperimenteerd kan worden. Wanneer juristen vanaf het begin meedenken, wordt innovatie niet beperkt, maar versterkt.
Lees het hele artikel van Mark Huijben op Platform Overheid.
Leren van de voorlopers
De Innovatie Barometer Overheid 2025 laat zien dat innovatie vooral tot stand komt in organisaties met een stimulerend innovatieklimaat en voldoende menselijk kapitaal. Deze bevinding sluit aan bij de succesfactoren die Mark Huijben benoemt: maatschappelijke urgentie, samenwerking tussen verschillende partijen en het vroegtijdig betrekken van juridische expertise.
Uit de praktijkvoorbeelden, zoals die van de Overheidsawards, blijkt dat deze elementen vaak gezamenlijk aanwezig zijn bij initiatieven die hun doelen realiseren. Innovaties blijken beter te landen wanneer ze aansluiten bij maatschappelijke vraagstukken, wanneer kennis wordt gedeeld over organisatiegrenzen heen en wanneer juridische kaders vanaf het begin helder zijn.
Het belang van een goed innovatieklimaat wordt ook onderstreept door Dirk-Jan de Bruijn, programmamanager en innovatie-expert. Hij stelt: “Een goed innovatieklimaat betekent meer dan een visie op papier. Het vraagt dat de top tijd en budget vrijmaakt en professionals de ruimte geeft om te experimenteren, dat er wordt gestuurd op innovatieportfolio's gericht op opschalen en dat resultaten – ook mislukkingen – gedeeld worden. Alleen zo groeit vernieuwing echt in de praktijk.”
Over de verkiezing Beste Overheidsinnovatie van het Jaar
Met de verkiezing Beste Overheidsinnovatie van het Jaar heeft de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) als doel om goede overheidsinnovaties een podium te bieden en in het zonnetje te zetten, kennis uit te wisselen en ter inspiratie te dienen voor overheidsinnovaties, overheidsorganisaties en overheidsmedewerkers.
Lees meer over de Overheidsawards.
Over de Innovatie Barometer Overheid
Innovatie is van groot belang voor de kwaliteit van de publieke dienstverlening. Om een goed beeld te krijgen van de wijze waarop overheidsorganisaties innoveren, publiceert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Innovatie Barometer Overheid: een onderzoek naar de innovatieontwikkeling binnen Nederlandse overheidsorganisaties. In september 2025 is het tweede rapport verschenen met resultaten over 2023 en 2024.
Download de Innovatie Barometer Overheid via onze website.
Webinar 'Samen investeren in de innovatiekracht van de overheid van morgen!'
Op donderdag 6 november organiseren we van 15.00 - 16.30 uur een webinar over de Innovatie Barometer Overheid. Tijdens dit online event presenteren we de resultaten van de Innovatie Barometer Overheid 2025 en duiken we dieper in de achterliggende inzichten.