Hoe aantrekkelijk is werken bij de overheid? Kernrapport Werkonderzoek 2022 beschikbaar

Om inzicht te krijgen in de aantrekkelijkheid van het werk bij de overheid, voert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in samenwerking met CBS en ICTU periodiek een groot enquêteonderzoek uit: het Werkonderzoek. Het Kernrapport, dat is samengesteld door Venster voor Medewerkers (ICTU), is nu online beschikbaar. In dit artikel delen we de opvallendste resultaten.

Kernrapport Werkonderzoek 2022

Het Werkonderzoek is gericht op de werkbeleving van werknemers (leidinggevenden en medewerkers) in het openbaar bestuur en het onderwijs. Omdat het Werkonderzoek een terugkerend onderzoek is, worden de resultaten in het Kernrapport vergeleken met de resultaten uit 2019. Voor het onderzoek zijn bijna 90.000 werkenden bevraagd over het werk. In totaal hebben er 37.903 respondenten deelgenomen. De respons komt daarmee uit op 42,4 procent.

De belangrijkste uitkomsten

Uit het Kernrapport Werkonderzoek 2022 komen vier belangrijke uitkomsten:

1. Iets meer dan de helft van de medewerkers is een ambassadeur voor de eigen organisatie.

Medewerkers in het openbaar bestuur en onderwijs zijn in het algemeen tevreden met hun baan en het team waarin zij werken. Wel zijn ze minder tevreden met de organisatie. 56 procent van de medewerkers beveelt zijn of haar organisatie aan bij derden. 44 procent van de medewerkers is neutraal of kritisch over de eigen organisatie. Organisaties die willen investeren in aantrekkelijk werkgeverschap, doen er goed aan zich te focussen op: de resultaatgerichtheid van de organisatie, de informatie en communicatie, de aandacht voor het persoonlijk welzijn en de mate waarin iemand de kans krijgt om te doen waarin hij of zij goed is.

2. Ongewenst gedrag door externen is toegenomen.

Gemiddeld genomen is er sprake van een veilig werkklimaat (integer, sociaal veilig en inclusief) binnen het openbaar bestuur en het onderwijs. Ongewenst gedrag door externen komt desondanks nog vaak voor en is zelfs gestegen ten opzichte van 2019. Het gaat dan vooral om verbale agressie en intimidatie. Ongeveer 1 op de 5 medewerkers in het openbaar bestuur en het onderwijs heeft afgelopen jaar te maken gehad met intimidatie door externen en ongeveer 1 op de 3 medewerkers is geconfronteerd met verbale agressie. Bij de rechterlijke macht, de gemeenten en de gemeenschappelijke regelingen ligt het aandeel medewerkers dat met ongewenst gedrag te maken heeft gehad nog hoger.

3. De (on)mogelijkheid tot langer doorwerken tot het 67e jaar.

Ongeveer de helft van alle 55-plussers in het openbaar bestuur en onderwijs geeft aan zichzelf (lichamelijk of geestelijk) niet in staat te achten om het huidige werk tot zijn 67e voort te zetten. Wanneer daar niets aan gedaan wordt, dreigt op zijn minst een deel van deze groep voortijdig uit te vallen. Belangrijke voorwaarden om langer door te kunnen werken zijn: minder uren of minder dagen werken, lichter werk (fysiek en/of psychisch), steun van collega’s en werkgever en een betere gezondheid.

4. Talentmanagement in openbaar bestuur scoort matig.

Relatief veel medewerkers zijn intrinsiek gemotiveerd om bij de overheid te werken, maar aantrekkelijk werk is niet voldoende om talent aan te trekken. Een goed salaris en voldoende loopbaanmogelijkheden zijn ook van belang. Dit geldt in het bijzonder voor jongeren. Om de wervingspositie te versterken, is het daarom van belang dat overheidsorganisaties optimaal inspelen op deze factoren. Daarnaast is een inspirerende bedrijfscultuur van belang voor het behoud van medewerkers. Daarom is versterking van het talentmanagement nodig. Vergeleken met de marktsector scoort het openbaar bestuur op dit punt matig, zo blijkt uit dit onderzoek. Slechts een klein deel van de medewerkers vindt dat hun organisatie er alles aan doet om talent aan te trekken en te behouden. Verder blijkt dat bovenmaats presteren in het openbaar bestuur niet altijd loont en dat ondermaats presteren relatief vaak gedoogd wordt. Dat is om drie redenen een gemiste kans. Ten eerste omdat talentmanagement leidt tot minder verloop van personeel en ten tweede omdat het een gunstig effect heeft op de werkbeleving van ambtenaren. Tot slot leidt talentmanagement tot betere prestaties.

Wil je meer weten? 

Het Kernrapport Werkonderzoek 2022 is te raadplegen via deze link